Emire KONUK - Cam Heykelcisi

Brett LITTMAN

Emire'nin kursun ve cam heykelleri cesur ve  yogun çagrisimlar uyandiran biçimlerdir. Agirligin hafiflikle ve tikanikligin-geçirmezligin saydamlikla dengelenmesine dayanmaktadir, buradaki basari. Anlatimi ayni zamanda minimal ve duygusaldir. Parçalarin çogunda cam hem duragan hem  hareketlidir. Volkanik ve patlamalarla doludur.

Bu günlerde Baudrillard'in camla ilgili görüsleri üzerine fazlasiyla düsünmekteyim. Öyle görünüyor ki cam modern dünyanin yaygin bir materyali olmaya devam ediyor. Kültürümüzü sarip sarmaliyor ve simdi pek çok düzeyde karsilasiyoruz onunla: endüstride, mimaride ve sanatta. Bugün cam kalici bir saydamligi, görünebilenin bir çesit açiga çikarilani, yasantiya iliskin bir duruluk ve safligi belirtmektedir. Plastik bile cami taklit etmeye çalismaktadir. Apple imac ve G4 dizaynlarina bakin sadece. Saydam, renkli dis hatlariyla bu inanilmaz derecede karmasik makinalarin isleyisini içlerine bakip görmemizi sagliyorlar.

Fakat cam çalisillmasi kolay bir madde degil. Dogru bir biçimde dökülüp sogutulmazsa parçalanir veya daha da kötüsü patlayabilir. Yanlis bir biçimde kesilirse kil gibi yogrulup yeniden kullanilamaz. Düzeltilmesi saatler hatta günler alabilir. Biçim verilmeye yatkindir ama dogal gel-gitleriyle kontrol edilmesi zordur. Yumusak ve organik ya da köseli ve sert olabilir. Cam sasirticidir. Katilastirilmis siviidir. Doganin bir isyanidir / sapkinligidir (anomaly). Tek ve net bir bedenin içinde güzelligin, kirilganligin, gücün, doganin, yapay olanin, bilimin, duygunun, ruhsalligin ve dünyeviligin katistirilmasidir. O zaman heykeltras bu garip ve harika bir biçimde karmasik malzemeyle ne yapacak?

Emire Konuk bu diyaloga yeni bir boyut getiren bir sanatçi. Aslinda Paris ve Istanbul'da film yapimcisi ve heykeltras olarak egitim görmüs. Fransa'da gördügü cam heykellerle ilgilenen ve onlardan ilham alan Konuk Türkiye'ye dönüp Istanbul'daki ünlü Pasabahçe Cam Fabrikasi'nda, soguk is atölyelerinde ve firinlarinda özel çalisma izni alabilmis. Bu sirada malzemeyi daha iyi anlayabilmek için bir çok farkli sicak ve soguk cam tekniklerini arastirmis. Sonra, Emire arastirmalarina devam ettigi Istanbul'da kendi cam stüdyosunu açiyor. Elde edilen kaplar, kaseler ve heykeller, camin farkli manipulasyon türlerine verdigi tepkilerin ve yanitlarin üzerinde çalislmasinin ürünü oluyorlar. Konuk, belki de diger sanatsal alanlardaki deneyimleri sayesinde bu malzemenin çeliskilerinde ve temel felsefi açilimlarinda daha bütünsel bir duyum ortaya çikariyor. Heykellerinde cam kullanimi, Degismez olanin Nietzschevari Sonsuz Yeniden Dogusunu anistirir biçimde sürekli bir simdiye dönüsüyor. Heykellerde camin varligi uyumla uyumsuzlugun, belirginlikle bilinmezin birlikte var olusunu duyumsatir. Dogum ve ölüm; daglar, deniz ve havanin birlikteligi gibi.

Emire'nin kursun ve cam heykelleri cesur ve  yogun çagrisimlar uyandiran biçimlerdir. Agirligin hafiflikle ve tikanikligin-geçirmezligin saydamlikla dengelenmesine dayanmaktadir. buradaki basari. Anlatimi ayni zamanda minimal ve duygusaldir. Parçalarin çogunda cam hem duragan hem  hareketlidir. Volkanik ve patlamalarla doludur. Sanki kursun kutulardaki sikismisligindan onu disari çikmaya zorlayan bilinmeyen bir güç vardir. Cam neredeyse bir dizi filmsi izlenimler ve manzaralar yaratmaktadir. Sanki biz bir nesnenin etrafinda gezinmekteyiz. Cam etrafindaki dünyayi yansitir, bozar, kirar ve kendisini koruyucu bir zirh gibi saran kati kursunu sasirtici bir kontrastla ortaya koyar.

Diger heykellerde, Emire kursunu cami çerçeveleme gereci olarak kullanir. Parçalardan biri bana Mark Rothko'nun ünlü soyut resimlerinden birini hatirlatiyor. Oysa Konuk'un çalismasinda, kirmizi renk seridi dogal isikla etkilesime giriyor; zaman içinde renk  yogunluk degistiriyor. Bu Rothko'nun resimlerinin yanlizca göz ucuyla dokundugu bir olgu.

Dogu yasantisi ve sanatindan esinlenen Rothko'nun eserlerinde malzeme ve röliyef yok gibidir. Her seyden önce bir ruh durumu, meditasyon-yücelik-dinginlik-tinselliktir onun resimleri. Emire Konuk ayni etkiyi camin saydamligi araciligiyla malzemeyi bütünüyle yok ederek sagliyor. Böylece malzemeyi degil direkt olarak isigin degiskenligini izliyorsunuz. Bu defa kesinlikle dogulu bir sanatçiyla karsi karsiya oldugumuzu fark ediyoruz.

Camin isigi kusatip yaymaktaki becerisi bu eserlere metalin tek basinayken seyrek olarak sundugu tinsel bir boyutu katmaktadir. Cam bizi Emire Konuk'un heykellerinde, onlarin içinden ve ötesinden kendisini bütünüyle kavramaya davet ediyor ve kiskirtiyor.

- . -

Brett Littman: New York'ta yasayan bir sanat elestirmenidir. GLASS, Object, American Seramics ve The East Hampton Star için düzenli olarak yazmaktadir. Ayni zamanda New York'ta uluslararasi bir cam sanati merkezi olan Urban Glass'in da Yardimci Yöneticiligini de yapmaktadir.